Lalibela… Eski adı ile Roha, yani büyük dağların arasında kalan şehir. Şehir bugün ki ismini kutsal kralları Lalibela’dan almıştır. Burası çocukken uyumadan önce büyüklerimizden dinlediğimiz kahramanlık hikâyeleri ile dolu büyülü bir coğrafya.
Kral Lalibela henüz bebekken bir arı sürüsü tarafından kuşatılıyor ve annesi daha o günden, güçlü ve halkını memnun edecek bir kral olduğunu anlayarak ona Lal ve Bela kelimelerinden oluşan ve “bal yiyen” anlamına gelen bu ismi veriyor.
Kral Lalibela tarafından yapılmış 11 adet taş kilise bulunuyor. Bunlar monolotik yani tek bir taşı oyarak yapılanlar, semi monolotik yani bir kısmı oyma taş bir kısmı çeşitli inşa malzemeleri ile yapılanlar ve doğal mağaraları restore ederek yapılanlar olmak üzere üç çeşit.
Kral Lalibela’nın bu kadar çok kilise yaptırmasının nedeni heyecanla dolaştığımız masal kitabının diğer sayfalarında karşımıza çıkıyor. Henüz 25 yaşındayken bir şehre adını verebilmiş güçlü kral Lalibela maalesef erkek kardeşi tarafından kıskanılır ve zehirlenir. Ölümden dönen Kral döndüğünde Tanrı ile tanıştığını, bir emir aldığını ve ona tekrar bahşedilen ömrünün kalan kısmını kilise yaptırmaya adayacağını söyler. Bu 11 muhteşem taş kesme yapı yalnızca 20 yılda yapılır. Bu süre zarfında inancın merkezi olan Kudüs’te yalnızca 1 kilise yapılabiliyordur.
Kiliselerin yapılmasının bir diğer nedeni ise hacıların Kudüs’e hac için gittiğinde o günün şartlarına göre uzun bir yolculuk yapmaları ve şartların zorluğundan bir kısmının yolda ölmesi yüzünden Kral Lalibela Kudüs’e alternatif olarak Lalibela Şehri’ni tasarlar hatta taş kiliselerin arasına bir yapma su yolu yapar adını da aynı Kudüs’teki gibi Jordan nehri koyar. Kral Lalibela’nın projesi bittiğinde onun adını taşıyan bu şehir; yeni bir Kudüs, alternatif bir hac merkezi olmuştur.
1152 ve 1217 yılları arasında, Kral Lalibela gibi Zagwe Hanedanı’na mensup 12 rahip kral daha kendi kahramanlık hikayelerini bırakmış buraya. Hepsi kilise yapımlarına önem verir. Bunlardan 4 tanesi kutsal (papaz kral) kabul edilir. Bunlardan biri de Kral Yimrehanne Kristos’tur. Lalibela’nın 40 km uzağındaki yaptırdığı kilise kendi adı ile anılır.
Lalibela’yı ne zaman görmeli :
Eğer yolunuz Eylül ve Ekim aylarında buraya düşerse kendinizi mükâfatlandırılmış gibi hissedeceksiniz. Yağmur sezonu sona ermiş ve her yeri yeşillikler ve çiçekler kaplamış olacaktır.
Diğer enteresan zaman 7 Ocak Ledet zamanı:
Ledet Etiyopya Noeli. Bu manevi değeri yüksek bayramda Doğu Ortodoks Kilisesi’ne bağlı Etiyopya halkı yürüyerek bu merkeze gelir ibadetini yapar ve yine hacı olarak yürüyerek evine döner. Etiyopya’nın her yerinden gelen hacıların kendi evlerinden getirdikleri geleneksel yemekleri birbirlerine ikram etmeleri gibi bir gelenek oluşmuş. Tüm dünyanın aynı sofrada yemek yemesi gibi huzur veren bir etkinlik.
Bir diğer zamansa Timkat Festivali zamanı:
Timkat Festivali 19 veya 20 Ocakta yapılır. Hz.İsa’nın Ürdün Nehri’ne vaftiz edilmesine ithafen kutlanır. Gondar’da ve Lalibela’da en etkili şekilde kutlanır.
Doğu Ortodoks Kilisesi’ nin batı dünyasında bildiğimiz Hristiyanlıktan farkları :
Erkek çocuklar 40 günlükken sünnet oluyorlar.
Domuz ve kabuklu deniz hayvanları yemiyorlar.
Kilisede ayin zamanında kadınlar ve erkekler ayrı ayrı oturuyorlar.
Kiliselere girerken ayakkabılar çıkarılıyor.
Sigara içmek dinen yasak.
İçki içmek serbest ama sarhoş olmak yasak.
Günah çıkarma Etiyopya Ortodoksları’ nda da var fakat özel bir odaya girerek ve kimliğini saklayarak değil Etiyopya’da herkesin bir ruhani babası var kişiler onlarla konuşarak günah çıkarıyorlar göz teması olmadan günah çıkarmak yok.
Kullandıkları resmi takvim julien ayları, 30 gün ve sene 13 ay son ay 5 veya 6 gün oluyor.
Etiyopya hakkında bilinmesi gerekenler:
Etiyopya’ya İstanbul’dan direkt THY seferi var ve uçuş süresi 4.5 saat.
Adis Ababa harici çok geri kalmış bir ülke ve kalınacak yerler standart açısından düşük turistik. Bölgelerdeki oteller buradaki 3 yıldız bazen 3.5 yıldız seviyesinde
Yemekleri kötü ve yetersiz fakat makarna bol.
Sıtma ve diğer tropik hastalıklar için önlem almalısınız.
Amerikan Doları her yerde geçiyor.
Cep telefonları her yerde çekiyor.
Adis Ababa’ dan her yere uçak var arabayla yolculuk yolların kötülüğü ve güvenlik sebebiyle tavsiye edilmiyor, ayrıca hava kararınca kimse yola çıkmıyor.
Fotoğraf açısından bir cennet, herkesin çok rahat fotoğrafını çekebiliyorsunuz.
Baştanbaşa hem kuzey Hristiyan bölgeyi, hem de güneyde Omo Vadisi Kabileleri’ ni gezmek istiyorsanız 10 gün ayırmanız lazım.
Kendi başınıza gezmek için uygun değil bir turizm firması ve grup turunu tercih etmelisiniz.
Velit Gazel